avukatların dava dosyalarından belge örneği istemi

T.C. ADALET BAKANLIĞI Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü SAYI   :                                                                                                   ANKARA KONU :Avukatların dava dosyalarından                                                                              ..../..../20..               belge örneği istemeleri                ……………. CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞINA İLGİ : ................... gün ve .......... sayılı yazınız.             İlgi yazınız ekinde alınan Avukat ……..’a ait ..................... tarihli dilekçe ve konu incelendi.             Bilindiği gibi; 1136 sayılı Avukatlık Kanununun 4667 sayılı Kanunla değişik 2 nci maddesinin    3 üncü fıkrasında “Yargı organları, emniyet makamları, diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu iktisadi teşebbüsleri özel ve kamuya ait bankalar, noterler, sigorta şirketleri ve vakıflar avukatlara görevlerinin yerine getirilmesinde yardımcı olmak zorundadır. Kanunlarındaki özel hükümler saklı kalmak kaydıyla bu kurumlar avukatın gerek duyduğu bilgi ve belgeleri incelemesine sunmakla yükümlüdür. Bu belgelerden örnek alınması vekaletname ibrazına bağlıdır. Derdest davalarda müzekkereler duruşma günü beklenmeksizin mahkemeden alınabilir.”             Sözü edilen Kanunun 4667 sayılı Kanun ile değişik 46 ncı maddesinde de “Avukat işlerini kendi sorumluluğu altındaki stajyeri veya yanında çalışan sekreteri eliyle de takip ettirebilir, fotokopi veya benzeri yollarla örnek aldırabilir. Avukatın onanmasını istemediği örnekler harca tabi değildir.             Avukat veya stajyer, vekaletname olmaksızın dava ve takip dosyalarını inceleyebilir. Bu inceleme isteğinin ilgililerce yerine getirilmesi zorunludur. Vekaletname ibraz etmeyen avukata dosyadaki kağıt ve belgelerin örneği veya fotokopisi verilmez.” Hükümleri yer almaktadır. Diğer taraftan; Davanın tarafları, vekilleri ve ilgililerinin dava dosyalarını inceleme usulü ile ilgili olarak Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 157 nci maddesinde ise “Zabıt katibi hakimin nezareti ve emri altındadır. Her iki taraf veya vekilleri dava dosyasını tetkik ve mütalaâ edebilirler.” Hukuk ve Ticaret Mahkemelerinin Yazı İşleri Yönetmeliğinin 39 uncu maddesinde  “Hukuk Usulünün 157 nci maddesinde yazılı kimseler dosyayı tutanak yazıcısının yanında okuyabilirler. Müracaatın çokluğundan iş durumuna göre kalem şefi veya muavini okunmaya bakma işine diğer yazıcıları da memur edebilir. Mahkeme dosyalarını incelemek isteyen müfettiş veya her hangi salâhiyetli bir memur önce bu yoldaki vazife ve salâhiyetini reis veya hâkime bildirmesi gerekir. Reis veya hâkimin haberi olmadan kalem şefi mahkeme evrakını kimseye gösteremez.” Aynı Yönetmeliğin 37 nci maddesinin 1 inci fıkrasında da “İş sahiplerinin her türlü istemlerinin imzalarıyla tevsiki gerekir” Hükümlerine yer verilmiştir. Bu yasal düzenlemeler birlikte değerlendirildiğinde; Avukatların vekaletnameleri bulunan dava dosyalarından belge veya zabıt örneği alabilmeleri için dilekçe ile müracaat etmeleri gerektiğine dair kanun ve yönetmeliklerde açık bir hüküm bulunmamakla birlikte, yukarıda değinilen hükümler çerçevesinde bu hususun tamamen mahkeme başkanı veya hakiminin takdir ve yetkisinde olduğu; kalem hizmetlerinin mahkeme başkanı veya hakiminin denetimi altında yürütülmesi, buna bağlı olarak da kalem hizmetlerinin kanun ve yönetmelik hükümlerine uygun şekilde yürütülmesinden, aynı şekilde dava dosyalarının korunmasından, tertip ve düzeninden mahkeme başkanı veya hakiminin amir sıfatıyla sorumlu olması nedeniyle, mahkeme başkanı veya hakiminin dava dosyalarından kimlerin ne şekilde belge örneği aldıklarından bilgisi olabilmesi, kalem personeli üzerindeki denetim ve gözetim görevinin yerine getirilebilmesi açılarından, avukatların belge ve zabıt örneği taleplerinin dilekçe ile yapılmasının daha uygun olacağı düşünülmektedir.             Bilgi edinilmesini ve keyfiyetin adı geçen Avukata duyurulmasını rica ederim.                                                                                                                                                                                                                                                                        Genel Müdür

kovuşturma aşamasında dosyadan örnek talebi

  ……. ……… CEZA MAHKEMESİ SAYIN BAŞKANLIĞI’NA

DOSYA NO :201../……….. E.

SANIK :

MÜDAFİ :Av.

KONUSU :Dosyada bulunan tüm evraklardan birer suretin duruşma tarihinden önce tarafımıza verilmesi talebini kapsar.

AÇIKLAMALAR :

1- Sayın mahkemenin talebi üzerine CMK 150. maddesi uyarınca İzmir Barosu tarafından …../……/ 2011 tarih ve 2008………….. sayılı onaylasanık ………… …………..'a müdafi olarak atanmış bulunmaktayım.

2- Bilindiği üzere Anayasa’nın 36. maddesi “Herkes, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahiptir.”düzenlemesini içermektedir.

3- Avrupa İnsan hakları sözleşmesinin 6/1. maddesine göre ise; “Herkes, ……. gerek cezai alanda kendisine yöneltilen suçlamalar konusunda karar verecek olan, yasayla kurulmuş bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından davasının makul bir süre içinde, hakkaniyete uygun ve açık olarak görülmesini istemek hakkına sahiptir.”

4- Yine aynı sözleşmenin 6/3-b-c maddesine göre ise; Her sanık en azından,

“…..

b- Savunmasını hazırlamak için gerekli zamana ve kolaylıklara sahip olmak;

c) Kendi kendini savunmak veya kendi seçeceği bir savunmacının yardımından yararlanmak ve eğer savunmacı tutmak için mali olanaklardan yoksun bulunuyor ve adaletin selameti gerektiriyorsa, mahkemece görevlendirilecek bir avukatın para ödemeksizin yardımından yararlanabilmek”haklarına sahiptir.

5- Avrupa insan Hakları Mahkemesi bir çok kararında savunmayı hazırlamak için gerekli kolaylıklara sahip olmak hakkının dava evrakına ve delillere ulaşabilme hakkını da kapsadığını açıkça dile getirmiştir. 

6- Yine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin birçok kararında da yalnızca bir müdafiin hukuki yardımına başvurmuş olmanın yeterli olmadığı verilen hukuki yardımın etkin ve yeterli bir hukuki yardım olması gerektiğinin de altı çizilmiştir. Bu konudaki gerekli tedbirleri almanın ise yargı mercilerinin sorumluluğunda olduğu belirtilmiştir. 

7- Etkin ve yeterli bir hukuki yardımın temel koşulu ise görevlendirilen avukatın dosyada mevcut suçlamaya dayanak teşkil eden belgelere ve delillere ulaşabilmesi ve bu delil ve belgeleri ayrıntısıyla inceleyebilecek fırsata sahip olmasından geçmektedir.

8- Unutmamak gerekir ki, dosyada bulunan belge ve delillere ulaşabilmek müdafi/vekil açısından bir hak olarak düzenlenmiştir. Nitekim CMK 153. maddesi bu hakkı açıkça tanımlamış ve 4. fıkrasında yer alan “Müdafi, iddianamenin mahkeme tarafından kabul edildiği tarihten itibaren dosya içeriğini ve muhafaza altına alınmış delilleri inceleyebilir; bütün tutanak ve belgelerin örneklerini harçsız olarak alabilir.”şeklindeki hükümle iddianamenin kabulünden sonra yalnızca dosyadaki belgelere değil aynı zamanda tüm delillere ulaşabilme hakkına sahip olduğunu açıkça hükme bağlamıştır. Aynı maddenin 5. fıkrası ise aynı hakkın mağdur vekili yönünden de geçerli olduğunu hükme bağlamıştır.

9- Dosyada bulunan evraklardan suret almak avukat açısından aynı zamanda bir sorumluluktur da. Avukatlık Kanununun 2. maddesine göre “yargının kurucu unsurlarından olan bağımsız savunmayı”temsil ettiği belirtilen avukatlar, 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun 34. maddesine göre de “...yüklendikleri görevleri bu görevin kutsallığına yakışır bir şekilde özen, doğruluk ve onur içinde yerine getirmek ve avukatlık unvanının gerektirdiği saygı ve güvene uygun biçimde davranmak ve Türkiye Barolar Birliği’ nce belirlenen meslek kurallarına uymakla yükümlüdürler.”

10- Bu kurala uygun davranmayan avukat, Avukatlık Kanununun 62. maddesi yollamasıyla TCK’ nun 257. maddesi uyarınca sorumlu olacaktır.

11- Keza Avukatlık Kanununun 134. maddesinde yer alan “Avukatlık onuruna, düzen ve gelenekleri ile meslek kurallarına uymayan eylem ve davranışlarda bulunanlarla, mesleki çalışmada görevlerini yapmayan veya görevinin gerektirdiği dürüstlüğe uygun şekilde davranmayanlar hakkında bu Kanunda yazılı disiplin cezaları uygulanır.”hükmü karşısında da ayrıca disiplin cezası uygulanması riskiyle karşı karşıya kalacaktır.

12- İzmir Baro Başkanlığının 26.07.2011 tarih ve 45/50 sayılı kararı ile de yukarıda açıklanan durumlar tespit edilerek “CMK 150. maddesi gereğince yapılan müdafi/vekil görevlendirmelerinin temel amacının savunma hakkının ve adil yargılanma hakkının sağlanması olduğu gerçeğinden hareketle;

Görevlendirilen avukatların Adil Yargılanma Hakkı ve Avukatlık Kanunu’na uygun olarak görev yapabilmesinin ön koşulunun dava evraklarının alınması olduğunun altı çizilerek,

Aksi davranışın;

• CMK gereğince müdafi/vekil görevlendirilmesinin ruhuna ve silahların eşitliği ilkesine de aykırı olacağı,
• Avukatın etkin ve yeterli bir hukuki yardımda bulunmasını engelleyeceği,
• Yasa ve TBB meslek kurallarına aykırılık oluşturacağı ve,
• Bu yönüyle de avukatlık mesleğinin onuruna ve saygınlığına uygun düşmeyeceği düşüncesiyle,

CMK gereğince görev almakta olan müdafi/vekillere bu hususa dikkat etmeleri gerektiğinin bildirilerek,

CMK gereğince görevlendirilen dosyalarda öncelikle;

• dosyadaki evraklardan birer suretin bedelsiz olarak verilmesinin mahkemelerden yazılı olarak talep edilmesi,
• dosyalardan suret verilmesine ve CMK gereğince görevlendirilen vekil veya müdafiin CMK gereğince yapmak zorunda kaldığı diğer işlemlere ilişkin giderlerin yargılama giderinden sayılmak üzere mahkemece sarf kararına bağlanması gerektiğinin bildirilmesi,
• dosyadaki evraklardan birer suretin bedelsiz olarak müdafi/vekile verilmesine kadar savunma görevinin yapılamayacağının verilecek dilekçelerde açıkça belirtilmesinin gerektiği,
• Yazılı talebe rağmen dosya fotokopisinin kendisine verilmediği durumlarda müdafi/vekilin görevini gerektiği gibi yapma koşulları bulunmadığı gerekçesiyle görevi iade etmesinin baromuzca “haklı nedenle çekilme” olarak değerlendirileceği ve bu nedenle müdafiler aleyhine herhangi bir işlem tesisi yoluna gidilmeyeceğinin müdafilere duyurulmasına, ... ” karar verildiği bildirilerek bu karar CMK gereğince görev yapan müdafi ve vekillere duyurulmuştur.

SONUÇ VE İSTEM : Açiklanan durumlar karşısında;

Yasaya ve TBB meslek kuralarına uygun; etkin ve yeterli bir savunma yapabilmem ve yargılamanın doğru ve güvenli bir şekilde, adalete ve hakkaniyete uygun olarak yürütülmesinin temini amacıyla;

Anayasa'nın 36 ve 90 maddesinin son fıkrası, AİHS 6. maddesi, Avukatlık Kanunu'nun 2, 34, 62 ve 134 maddeleri, CMK'nun 150. ve 153. maddeleri, Yakalama, Gözaltına Alma ve İfade Alma Yönetmeliği'nin 22. maddesi, Cumhuriyet Başsavcılıkları ile Adli Yargı ilk Derece Mahkemelerinin Kalem Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelik'in45/2 maddesi gereğince; kovuşturma dosyasının bir örneğinin (fotokopisinin), duruşma tarihi beklenmeksizin, bedelsiz olarak tarafıma verilmesi için gereğinin yapılmasını,

Ekli İzmir Barosu Yönetim kurulu kararı gereğince evraklardan birer suret verilmemesi halinde görevimi gerektiği gibi yapma koşulları bulunmadığından ve bu koşullarda tarafımdan etkin ve yeterli bir hukuki yardım sunulamayacağından görevden çekileceğimin bilinmesini sanık müdafii olarak talep ederim. Saygılarımla...

Sanık ………………………….

Müdafii

Av. ……………………………..